Kara i nagroda

Każdy wie, że na tym świecie są – na wzór zła i dobra, i jednoznacznie się z nimi kojarzące – zarówno kara, jak i nagroda. I chyba każdy w swoim życiu doświadczył jednego i drugiego, czyli kary i nagrody. Rzecz w tym, by kary, jeśli w ogóle muszą być, bo podobno mają w sobie moc wychowawczą, i nagrody, bo podobno mają funkcję motywującą i pobudzają do działania, były adekwatne do odpowiednio przewinień i zasług, a to jest przecież kwestią subiektywną. Inaczej odczuwa karę i nagrodę osoba, która ją otrzymała, a inaczej osoba, która wyrokuje i decyduje.

Czy zawsze kara i nagroda są adekwatne do przewinienia i zasług? Na pewno nie, i trudno tu wyrokować czy to dobrze, czy źle. Nikt bowiem nie dopuszcza się czegoś złego z myślą o każe, która może go za to spotkać. Podobnie też raczej nie myśli o nagrodzie, gdy robi coś dobrego. W przypadku złych rzeczy raczej zakłada, że uda się wywinąć od odpowiedzialności za swe celowe lub niezamierzone, ale jednak dokonane niecne czyny. W przypadku dobrych rzeczy nagroda, jeśli w ogóle jest szansa, by ją otrzymać, pozostaje zazwyczaj opcją dodaną, dodatkową, i zwykle dobra nie czyni się dla nagrody, ale z potrzeby serca.

Oczywiste jest, że kary powinny być za złe, a nagrody za dobre zachowanie, i choć zwykle tak bywa, to jednak zwykle nie oznacza zawsze. Karę i nagrodę można otrzymać tak samo za dobro, jak i zło. Ukarane mogą zostać prawda, zwłaszcza ta nikomu niepotrzebna, uczciwość oraz nadmiar działania i tak zwana nadgorliwość, podczas gdy nagrodzone mogą być kłamstwo, oszustwo i przekręty robione w białych rękawiczkach, a także zupełny brak inicjatywy, kompletna pasywność – nic lub to, co i tak trzeba było zrobić, i to bez względu na wszystko. Czy zatem, mimo różnych przeciwności losu, warto się starać i być uczciwym człowiekiem? Myślę, że tak, ale moje zdanie jest tu bez większego znaczenia, ponieważ na to pytanie każdy sam sobie musi odpowiedzieć, a postępowanie dostosować do swoich możliwości i sumienia.